Ο έλεγχος σπίλων θα πρέπει να εφαρμόζεται σε όλους σε ετήσια βάση, εκτός αν υπάρχει οδηγία για τακτικότερους ελέγχους και αποτελεί εξέταση μέγιστης σημασίας για την πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση του πιο επιθετικού καρκίνου του δέρματος, του μελανώματος.
Το μελάνωμα αποτελεί την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του δέρματος και εμφανίζεται σε υγιές δέρμα ή επί εδάφους προϋπάρχουσας βλάβης με τη μορφή κηλίδας ή οζιδίου. Στη θετική πλευρά του συγκαταλέγεται το γεγονός ότι στο 95% των περιπτώσεων εμφανίζεται στο δέρμα (φαίνεται!), επιτρέποντας την πρώιμη διάγνωση που συνδέεται με υψηλά ποσοστά ίασης. Από την άλλη πλευρά, παρά την πρόοδο της ιατρικής επιστήμης, η καθυστερημένη διάγνωση συσχετίζεται με αρνητική πρόγνωση.
Το μελάνωμα δεν είναι πάντα εύκολο να αναγνωριστεί με γυμνό μάτι, ιδίως στα πρώιμα στάδια, τη στιγμή δηλαδή που η διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας, όπου μπορεί κανείς να το εκλάβει ως έναν απλό σπίλο.
Σε περίπτωση σπίλων που το μισό μιας βλάβης δεν είναι το ίδιο με το άλλο μισό, τα όρια της βλάβης θυμίζουν γεωγραφικό χάρτη, συνυπάρχουν πολλά χρώματα με ανομοιογενή κατανομή και όταν η βλάβη μεγαλώνει επισκεφθείτε το δερματολόγο σας (κανόνας ABCDE: Asymmetry, Border, Color, Diameter, Evolving).